Swami B.V. Tripurari – Estetyczna wedanta. Święta ścieżka namiętnej miłości
Wydawnictwo Purana 2017
ISBN 978-83-60170-84-7
stron 260 stron, oprawa twarda z obwolutą
Cena: 40 zł
Zamówienia: www.purana.com.pl lub w każdej szanowanej księgarni.
Estetyczna wedanta rzuca światło na klasyczny poemat sanskrycki opisujący rasalilę – sekretny romans hinduistycznych bóstw Radhy i Kryszny. Książka, urozmaicona oryginalną poezją oraz przekładami średniowiecznych utworów wisznuickich mistyków, ukazuje sposoby osiągania duchowej rzeczywistości charakterystycznej dla indyjskiego mistycyzmu erotycznego.
Estetyczna wedanta mówi o tradycji praktycznej, a zarazem poruszająco pięknej, przesyconej obrazami rytuału, pieśni i tańca, zarówno afirmującej, jak i uduchowiającej pierwiastek erotyczny obecny w naszych duszach.
Podczas rasalili Bóg pojawia się między ludźmi, aby celebrować swoją zmysłowość, tym samym utwierdzając nas w poczuciu, że skłonności do erotyzmu nie należy się wyrzekać. Należy przekierować ją ze świata w stronę Absolutu, objawiającego się w podobnych do form ludzkich postaciach Radhy i Kryszny, bedących dynamicznym zjednoczeniem śakti (energii) oraz śaktimana (źródła energii). Podążając tą świętą ścieżką namiętnej miłości, urzeczywistnimy apogeum duchowości w codziennym życiu.
„Każda próba ustanowienia systematycznej, logicznej egzegezy piękna skazana jest na klęskę. Podobnie jest z wyjaśnieniem ostatecznego duchowego błogostanu, co wynika z faktu, iż piękno oraz doznania duchowe są, odpowiednio, nieracjonalne i transracjonalne. Nie oznacza to bynajmniej, że piękno duchowe jest niedorzeczne, lecz że zaczyna się ono tam, gdzie kończy się rozum. Jako że na tym świecie mówimy językiem logiki, ogranicza nas on, gdy próbujemy rozmawiać o przeżyciu duchowym. Gdy jednak wejdziemy do rzeczywistości transcendentnej, język logiki na niewiele się przyda, gdyż na poziomie duchowym językiem jest miłość. Same logiczne ćwiczenia wedanty są korzystne o tyle, o ile wskazują na miłość i piękno uosabiane przez Radhę i Krysznę. Często bardziej frapujące są jednak bezpośrednie przejawy doświadczania tej miłości. Skutkiem tego, nawet jeśli zawiedzie logika – co nieuchronnie musi nastąpić – poezja doświadczania rasalili oraz opisująca ją w tej książce będzie mowić sama za siebie. Jeden wiersz ukazujący przeżycie duchowe może uchwycić jego istotę bardziej niż tomy ściśle wywiedzionej argumentacji”. (s.xxv-xxvi)
„Kryszna jest rasa – doznaniem estetycznym. Jest też rasiką – największym znawcą takiego doznania. Radha zaś jest erupcją wewnętrznej jedności rasa i rasiki. Zjednoczenie Radhy i Kryszny porównano do związku zachodzącego między żelaznym prętem i rozgrzewającym go ogniem, gdzie żelazo pozostaje żelazem, ogień zaś ogniem, choć oba te byty stają się jednym. W wiecznym działaniu lili, czyli boskiej zabawy, Kryszna w pełni smakuje siebie za pośrednictwem swojej praenergii, Radhy. Radha ożywia Krysznę, tak jak energia ożywia swoje źródło. Tak jak trzcina cukrowa nie może zasmakować siebie samej, podobnie też smakowanie Najwyższego (rasa) wymaga istnienia takiego dynamicznego, niedwoistego Absolutu. Skutkiem smakowania siebie przez Absolut za pomocą swych podstawowych energii (śakti) jest stworzenie świata zjawisk oraz pozornego związku wszystkich dusz z takim światem. Kiedy Absolut (Kryszna) wchodzi w relację ze światem zjawisk, ten akt łaski przyciąga wszystkie dusze, zachęcając do zjednoczenia z nim, do przyłączenia się do jego boskiej zabawy i doświadczania rasa poza ograniczeniami świata” (s.20-21).
* * *
Przepiękny i subtelny język Estetycznej wedanty uprzystępni klasyczną rasalilę tym adeptom duchowości, którzy nie znają zbyt szczegółowo religii ani filozofii Indii. Przepełniony pietyzmem nastrój czyni z niej samej osobne dzieło klasyki religijnej
Profesor Klaus K. Klostermeier, dziekan Wydziału Religioznawstwa University of Manitoba