[Trzeci z serii artykułów na temat Balaramatattwy, będących fragmentami książki Circle of Friends {Krąg przyjaciół} autorstwa Swamiego Bhaktiwedanty Tripurariego, która wkrótce ukaże się w języku angielskim]
Choć interesuje nas wyłącznie Balarama z Wradży, chcąc zrozumieć, jakie ma on znaczenie w zabawach w tym sielankowym miejscu, warto przyjrzeć się jego roli poza nim. Za wyjątkiem awatarów takich jak Nara-Narajana oraz Mohinimurti[1], wszędzie tam, gdzie pojawia się Kryszna, pojawia się także jego małżonka. W Mathurze i Dwarace towarzyszy mu Rukmini; w Wajkuntsze – Lakszmi, a każdemu lilawatarowi Kryszny – jej odpowiedniczka. Niemniej jednak, gdziekolwiek Kryszna pojawia się jako Wisznu wraz z Lakszmi, asystuje im Balarama w postaci Ananta Sieszy, który sam nie ma równorzędnej małżonki. W tym wypadku trzy osoby nie czynią tłumu [zgodnie z anglosaskim przysłowiem dwie osoby to towarzystwo, a trzy to już tłum – przyp. tłumacza]. Balaramie bardziej zależy na Krysznie niż na jakiejkolwiek oblubienicy. Nawet w emanacjach Mulasankarszany, Mahasankarszany, Lakszmany oraz Nitjanandy – w których towarzyszy mu żona – jego relacja z nią jest drugorzędna wobec intensywności, z jaką pochłania go sewa (sevā, służba) dla – odpowiednio – Kryszny, Narajany, Ramaczandry oraz Gaurakryszny[2].
Poza wyżej wspomnianymi wyjątkami, każdemu przejawowi Wisznu towarzyszy emanacja Balaramy, który służy temu pierwszemu pod każdym względem, wyłączając bezpośrednią służbę w nastroju romantycznym, która jest domeną Lakszmi[3]. Lakszmi jest śaktitattwą (śakti-tattva), Balarama zaś wisznutattwą (viṣṇu-tattva). Mimo to, służy on w bardzo podobny sposób do śaktitattwy w nastroju miłości braterskiej, służebnej oraz rodzicielskiej. Krysznadasa Kawiradża opisuje go jako podstawę służącego ego we wszystkich wielbicielach: bhakta-abhimāna mūla śrī-balarāme[4]. Oprócz tego, Balarama stanowi podstawową tkaninę istnienia – jego osnowę – przewodząc sandhinisiakti (sandhinī-śakti), czyli mocy egzystencji Boga. To służące ego Balaramy przejawia miejsca różnorodnych zabaw Kryszny – zarówno związane z tym światem (w srysztilili – sṛṣṭi-līlā – zabawie stwarzania), jak i światem, który znajduje się poza nim.
W odróżnieniu od wszystkich pozostałych postaci Kryszny z kategorii wisznutattwy, które ze swojej natury są spełnione emocjonalnie, nie jest tak w przypadku Balaramy. Choć Narajana i jego awatary nie są odrębne od swajambhagawana Śri Kryszny będąc jego częściowymi przejawami, są emocjonalnie kompletne. W przeciwieństwie do nich, bez Kryszny, Balarama jest emocjonalnie niespełniony. Żyje jedynie po to, by mu służyć. W komentarzu do Śrimad Bhagawatam 10.1.24 Dżiwa Goswami pisze: „Olśniewa on jedynie w powiązaniu z Kryszną, który nie różni się od niego. Balarama nie może nigdzie pozostać, gdy nie ma tam Kryszny”. Podobnie w Gopalaczampu 2.20.32 Dżiwa Goswami tłumaczy: „Balarama nie uważa się za Balaramę nie będąc w obecności Kryszny”.
Pozostałe artykuły z tej serii:
Balarama – narodziny sakhjatattwy https://www.swamitripurari.eu/?p=2174
Balaramatattwa https://www.swamitripurari.eu/?p=2180
[1] Awatar Kryszny Nara-Narajana jest mędrcem żyjącym w celibacie, zaś Mohini ma postać kobiety.
[2] Wyraźnie widać to w przypadku Ramaczandry. Gdy Ramaczandra poślubił Sitę, Lakszmana ożenił się z jego młodszą siostrą Urmilą. Kiedy jednak Ramaczandra został wygnany, Lakszmana zostawił Urmilę i udał się wraz z Ramą do lasu, aby tam służyć starszemu bratu.
[3] Balarama służy Krysznie/Wisznu na dziesięć sposobów: będąc jego butami, ubraniami, łożem, parasolem, siedziskiem, świętą nicią, domem, ozdobami, poduszką oraz samym sobą.
[4] Czajtanjaczaritamryta 1.6.88.